آموزش خبرنگاری
یک لغت‌نامه می گوید خبر، “اطلاعات در مورد وقایع یا تحولات جاری” است یا اینکه در مورد “افراد یا چیزهای جالب توجه” است.
روزنامه‌نگاران امروزه برای تولید خبر، از مهارت های داستان نویسان، نمایشنامه نویسان و اپرانویسان استفاده های زیادی می برند. آنان به دنبال خبرهایی هستند که عوامل زیر را داشته باشد:
هیجان: تنش، جنگ قدرت، هراس، عشق و نفرت
احساسات: غم انگیز، خنده‌دار، امیدوارکننده یا تکان دهنده
درگیری: بین اشخاص یا کشورها
چهره های جالب: رهبران، قهرمانان، اشرار، قدرتمندان، فقرا و ثروتمندان
و ماجراهای نا تمام: …
آموزش خبرنگاری
یک لغت‌نامه می گوید خبر، “اطلاعات در مورد وقایع یا تحولات جاری” است یا اینکه در مورد “افراد یا چیزهای جالب توجه” است.
در مورد تعریف اول به وضوح ناگزیر هستیم که به شیوه‌ای دست به انتخاب بزنیم، زیرا تمام اتفاقات و تحولاتی که در جهان روی می دهد به حدی زیاد است که نمی توان همهآنها را پوشش داد. از آن گذشته پوشش همه “تحولات” هرگز تمام شدنی نیست. مطبوعات و رسانه ها، دیگر خود را مقید نمی دانند که آخرین آمار مربوط به کشت گندم یا فهرست تمام کسانی را که در یک روز با رییس جمهور دیدار می کنند، منتشر کنند.
در مورد تعریف دوم هم چه کسی باید تعیین کند که یک شخص یا یک موضوع جالب توجه است؟
در واقع امروزه یکی از اصلی ترین وظایف خبرنگاران، دبیران و سردبیران، انتخاب اخبار و تمرکز بر عناصری از این اخبار است که بیشترین ارزش خبری را دارند. این روند چالشی جدی و عمده برای روزنامه نگاران است؛ به ویژه برای آن دسته از روزنامه نگارانی که عادت کرده اند خبرهایی را پوشش دهند که توسط مقامات دولتی انتخاب شده‌اند.
پولی توینبی، یکی از سردبیران ارشد بی بی سی، در مورد مشکلات تولید یک بولتن خبری برای تلویزیون می گوید:
“هر روز وقایع و تحولات این جهان عظیم و بی کران باید در یک برنامه نیم ساعته که شامل مهم ترین و جالب توجه‌ترین خبرها باشد شکل بگیرد. سردبیران با این انتخاب دشوار روبه رو هستند که از بین جنگ در خارج از کشور، رسوایی در بیمارستانی در داخل کشور، تظاهرات هواداران حمایت از حیوانات یا تحولی جدید در جنجالی که دولت را از پای در می آورد، کدام را برگزینند. تعیین اهمیت هر خبر آسان نیست و قضاوت در مورد آن نمی تواند مطلق باشد. یک خبر خوب در یک روز مشخص می تواند در یک روز دیگر در مقایسه با دیگر خبرهای مهم، ضعیف جلوه کند. در اینجا هیچ معیار مطلقی وجود ندارد.”
خبر، هرچیزی است که اهمیت داشته باشد و بعضی چیزها که اهمیتی ندارند.
سردبیران به دنبال چه هستند؟ فریدا موریس از تلویزیون ان بی سی در آمریکا گفته است: “خبر ، چیزی است که فوریت و اهمیت داشته باشد، چیزهایی که بر زندگی ما اثردارند.”
به طور کلی یک خبر ناب، (که روزنامه نگاران اغلب آن را خبر “خوب” می خوانند اما الزاما منظورشان این نیست که آن خبر، خبر خوشی است) خبری است که مهم، معنی دار و تاثیرگذار باشد و اهمیتی ملموس و واقعی برای مخاطبان داشته باشد. خبر قوی و ناب باید هشیار کننده، اطلاع دهنده و آموزش دهنده باشد، یعنی به مردم اطلاعاتی بدهد که بتوانند بر اساس آن تصمیم بگیرند و انتخاب کنند.
اما این تعریف، توجهی را که مطبوعات و رسانه ها به شایعات، زندگی هنرپیشه ها و وقایع عجیب و غریب دارند، توجیه نمی کند. چنین پدیده ای البته جدید نیست. یک جمله قصار قرن نوزدهم آمریکا همچنان به خبرنگاران تازه کار گوشزد می‌شود: “وقتی سگ انسان را گاز می گیرد، خبر نیست. اما اگر انسان سگ را گاز بگیرد، خبر است.”
وقایع غیرعادی و شگفت آور، فارغ از اینکه واقعا اهمیت دارند یا نه، همیشه به صورت خبر در می آیند. همیشه برای مزاح و سرگرمی هم مانند مطالب جدی جا هست. بیشتر روزنامه نگاران معتقدند که باید خوانندگان، بینندگان و شنوندگان خود را علاقه مند، مجذوب و درگیر و بعضی اوقات حتی سرگرم کنند.
روزنامه‌نگاران امروزه برای تولید خبر، از مهارت های داستان نویسان، نمایشنامه نویسان و اپرانویسان استفاده های زیادی می برند. آنان به دنبال خبرهایی هستند که عوامل زیر را داشته باشد:
هیجان: تنش، جنگ قدرت، هراس، عشق و نفرت
احساسات: غم انگیز، خنده‌دار، امیدوارکننده یا تکان دهنده
درگیری: بین اشخاص یا کشورها
چهره های جالب: رهبران، قهرمانان، اشرار، قدرتمندان، فقرا و ثروتمندان
و ماجراهای نا تمام: …
آدم ها دوست دارند برای آنها قصه تعریف کنید. چه بهتر که این قصه‌ها واقعی هم باشند. دنبال اتفاقات غیر معمولی بگردید. کودکی که هر روز به مدرسه می رود و به خانه بازمی‌گردد خبر نمی سازد. اما اگر همان کودک یک روز در راه مدرسه دزدیده شود آن وقت همه دوست دارند درباره‌اش بیشتر بدانند:
- چه طور دزدیده شد؟
- دزدها چه می‌خواهند؟
- خانواده‌اش چه واکنشی نشان داده‌اند؟
و تا زمانی که سرنوشت کودک دزدیده شده معلوم نشده شما موضوعی برای پوشش دادن دارید.
همین موضوع را بسط دهید تا روابط ایران و امریکا. تا زمانی که روابط دو کشور خوب و بدون تنش پیش می‌رود موضوع زیادی برای پوشش دادن وجود ندارد. اما به محض این که سفارت امریکا در ایران اشغال می شود تا زمانی که روابط به وضع عادی برگردد، اخبار زیادی برای پوشش دادن دارید؛ حتی اگر این تنش 30 سال طول بکشد.
